Nie da się ukryć, że choroba alkoholowa oddziałuje właściwie na każdy aspekt funkcjonowania chorego oraz jego rodziny. Jedną z pierwszych sfer, które zaczynają się zmieniać pod jej wpływem, jest psychika nałogowca: jego emocjonalność, sposób myślenia, a także zachowania. Jakie objawy psychiczne świadczą o uzależnieniu?
Emocjonalne objawy alkoholizmu
Jednym z najbardziej charakterystycznych sygnałów świadczących o tym, że dana osoba używa alkoholu w sposób ryzykowny i jest narażona na rozwój nałogu lub już wpadła w jego sidła, jest motywacja, dla której sięga ona po alkohol. Dla alkoholików picie jest sposobem na regulację emocji: piją, by zwalczyć nieśmiałość i dodać sobie odwagi, a także po to, by zagłuszyć negatywne uczucia, takie jak smutek, strach, rozczarowanie czy gniew. Wciąż poszukują okazji do napicia się, ponieważ tylko w ten sposób są w stanie wprawić się w dobry nastrój i uzyskać uczucie przyjemności. Za taki stan rzeczy odpowiada tzw. mechanizm nałogowego regulowania uczuć, który sprawia, że alkoholik ma bardzo niską tolerancję na frustrację oraz wszelkie przykre emocje. Każda z nich wywołuje automatyczną chęć ucieczki poprzez „zagłuszenie” jej piciem.
Zobacz też: Ile trwa oczyszczanie organizmu z alkoholu?
Do typowych emocjonalnych objawów, które pojawiają się wraz z rozwojem uzależnienia od alkoholu, zaliczamy m.in. wahania skrajnych nastrojów, anhedonię (czyli niezdolność do odczuwania przyjemności), drażliwość, skłonność do gniewu, stany lękowe, spłycenie uczuć oraz brak motywacji do działania.
Jak alkoholizm wpływa na myślenie?
Zmiany w psychice obejmują zresztą nie tylko zaburzoną emocjonalność, ale również sposób myślenia. U podstaw alkoholizmu leżą specyficzne mechanizmy, które sprawiają, że chorzy postrzegają świat w zupełnie nierealistyczny sposób. Pomimo widocznych dla otoczenia objawów i postępującej destrukcji rozmaitych dziedzin życia, pozostają nieświadomi swojego problemu i aktywnie mu zaprzeczają. Interpretują rozmaite fakty tak, by usprawiedliwić swoje nieprawidłowe zachowania lub obwinić za nie inne osoby („Koledzy mnie namówili”, „Nie musiałabym pić, gdybym miała lepszego męża”, „Piję, bo dzieci mnie zdenerwowały”). Bardzo często minimalizują swoje picie („Wypiłem tylko jeden kieliszeczek”, „Jedno piwko jeszcze nikomu nie zaszkodziło”) lub je racjonalizują („Były urodziny kolegi, nie mogłem odmówić toastu”, „Nie przesadzaj, wszyscy piją”, „Muszę się jakoś zrelaksować po ciężkim dniu w pracy”). Za wszelką cenę unikają refleksji o konsekwencjach picia i nie dopuszczają do siebie myśli o ewentualnych szkodach zdrowotnych i ryzyku rozwoju nałogu. Często fantazjują na temat swojej pięknej, wspaniałej przyszłości oraz wykazują się pychą w odniesieniu do tematu abstynencji („Mam bardzo silną wolę i jeśli będę chciał, to sam przestanę pić”).
Ośrodek Leczenia Uzależnień to miejsce, w którym na nowo możesz odzyskać siebie. Dodatkowo alkohol wpływa na zaburzenia funkcji poznawczych. Nałogowcy mają coraz większe problemy z pamięcią (do których zaliczają się również luki w pamięci, czyli „urwany film” bez utraty przytomności) i nie są w stanie skoncentrować uwagi. Nie potrafią myśleć abstrakcyjnie i logicznie. W skrajnych przypadkach mogą się również pojawić czasowe zaburzenia odbioru rzeczywistości, takie jak omamy wzrokowe, słuchowe czy czuciowe.
Zaburzenia współwystępujące i wynikające z alkoholizmu
Objawy psychiczne alkoholizmu to jednak tylko część szkód, jakie ta substancja psychoaktywna może wywołać w psychice chorego. Po pewnym czasie trwania nałogu może dojść do różnego rodzaju dodatkowych zaburzeń psychicznych, które również w ogromnym stopniu wpływają na jego zachowania, a w konsekwencji na życie całego jego otoczenia. Jednym z nich jest zespół Otella, czyli tzw. paranoja alkoholowa. W wyniku różnego rodzaju urojeń alkoholik może się stać np. chorobliwie zazdrosny o partnerkę lub partnera, co skutkuje oskarżeniami o zdradę, podsłuchiwaniem, śledzeniem czy rodzinnymi awanturami. Z kolei zespół amnestyczny, nazywany także zespołem Korsakowa, wynika ze znacznych niedoborów witaminowych i objawia się upośledzeniem pamięci świeżej odpowiedzialnej za zapamiętywanie nowych informacji i ich przywoływanie. Natomiast liczne urazy głowy, niedobory substancji odżywczych oraz toksyczne działanie alkoholu u znacznej liczby (szacuje się, że jest to prawie 70%) pacjentów wywołują zaniki kory mózgowej i otępienie alkoholowe. Jego symptomami są zaburzenia pamięci, apatia, zmniejszona kontrola nad własnym zachowaniem, problemy z planowaniem, zaburzenia myślenia oraz coraz mniejsza samodzielność chorego.
